Dit gaan goed met Manji Zuma en haar mense op Nkandla. Soos by baie ander in die land sukkel dit maar met geld. Dit is soos dit is. Ons ken mekaar al tien jaar, ek en Manji. Tog ken ons mekaar ook nie: Sy kan nie Afrikaans praat nie, ek nie Zoeloe nie, en haar

Oom Japie kyk vir die soveelste keer op sy horlosie. “Kom, ons moet gaan,” sê hy en tel sy kameratjie van die tafel af op. “Die Rovos Rail moet nou naby wees.” Ons stap by die voorhekkie uit, ek en hy, op teen ’n hoë wal tot bo waar die twee spoorlyne lê – die

Nou die dag kom ek weer af op die foto wat ek een Sondagoggend met my Kodak Instamatic-kameratjie van Pa in die kerk op Naboomspruit geneem het. Dit lê hier by my op my skryftafel. Daar staan Pa op die preekstoel in sy toga, met sy arms in die lug, sy handpalms oop, besig om

Die foto wat Pa op ds Ferdie Weich se sendingstasie op Tsum­kwe in die ou Suidwes-Afrika geneem het, lê nou al vir lank op my skryftafel. Ek het dit tussen Pa se skyfies gekry en het ’n afdruk daarvan laat maak. Op die foto staan vyf mans in die veld. Boesmans. San-mense. In broeke en

Die land kasty my terwyl ek al verder noord ry. Elke dorp met sy plakkersbuurt, soms groter as die dorp self. Bedelaars. Slaggate in die pad. Die nuus van nóg ’n moord oor die radio, nóg ’n rooftog, nóg ’n korrupte amptenaar iewers. Iemand het vroegoggend vir my ’n video op my selfoon aangestuur, en

“The past is never dead. It’s not even past.” – William Faulkner In die museum op Montagu raak ek met ds Reggie Boesak aan die gesels. Hy vertel hoe hy op Kakamas in die Noord-Kaap grootgeword het, lank voor 1994. Sy pa was ’n skoolhoof en hoofouderling, ’n swart man. Sy ma, ’n wit vrou.

Op Sutherland staan Jan Man­ko­paan by sy gedaan Nissan 1400-bakkie. “Hier’s darem nie te veel verkeerd nie,” sê hy en wikkel die enjinkap oop. Jan se bakkie se enjin is ’n stillewe in olie en desperaatheid. Geen lugfilter nie. Geen vonkverdeler nie. Die battery verweerd. “Eintlik moet ek nou maar net sy tyd stel.” Jan

Wanneer ek op die langpad is, hou ek soms by kerke stil. Op dorpe en in die stad. Veral ou kerke, met ’n toring en ’n sipres of twee in die tuin. Afrikaanse kerke. NG kerke. Meestal is die gebou gesluit as dit ’n weeksdag is, en dikwels is daar ’n tralieheining rondom die kerkterrein,

Hier staan julle met julle kerkhoede op, Ma. Saam met mev Betsie Verwoerd, nogal. Die eer­ste minister, dr HF Verwoerd, se vrou. In 1965. Of was dit in ’64? Ek is nie seker nie. Lizette Murray het die foto onlangs vir my gestuur. Haar ma, tannie Nelie Vlotman, is ook op die foto. Tannie Nelie