Nie mense of rommel is weggooigoed

Dit begin by gemors. Nuttelose weggooigoed. Maar uiteindelik bring dit soveel hoop.

Dit is die verhaal van Volition, die Pretoriase bediening PEN, se herwinningsprojek. Hier word daar uit leë bottels en blikke, plastiekhouers en afvalpapier, kartondose en wat nog nuwe lewensmoontlikhede geskep vir mense, dikwels straatmense, mense wat in die oë van die samelewing ook soms maar waardeloos is. Weggooigoed.

Maar by PEN is mense nie weggooi­goed nie, want God is lief vir mense, ook die mense op die rand van die samelewing. Daarom dat PEN ’n program het om mense wat op straat bly, te help.

LEES OOK: PEN is op soek na vennote

Dr Marinda van Niekerk, uitvoerende hoof van PEN, vertel dat dié program 12 weke lank duur en dat dit mense onder meer help om ’n werksroetine aan te leer. Dit is iets wat hulle verloor het, sê sy. Dit verg dissipline om elke dag op te staan en ’n stuk werk te doen, en dit moet mense weer aanleer.

Een so ’n roetine is dié van die trolliestoters: mense wat met hulle trollies deur Pretoria se strate beweeg en by besighede gaan vra vir hulle weggooigoed. Of dit vind in mense se asblikke wat weekliks op die sypaadjie uitgesit word sodat die munisipaliteit die week se rommel kan kom haal.

Hulle laai hulle trollies vol van herwinbare rommel en bring dit na PEN se terugkoopsentrum toe waar hulle daarvoor betaal word. Straatmense word dikwels uitgebuit, vertel Marinda. By party terugkoopsentrums word hulle baie min vir hulle afvalgoedere betaal. PEN het besluit om hulle net soveel te betaal as waarvoor PEN dit weer kan verkoop aan diegene wat die herwinning doen.

In hierdie stadium is daar sowat 200 trolliestoters in Pretoria se strate wat hulle ware aan PEN se terugkoopsentrum verkoop. Dit is 200 mense vir wie PEN lewensmoontlikhede skep, ’n eerlike manier om geld te verdien. Dit is 200 mense wat nie hoef te bedel of te steel om aan die lewe te bly nie.

By die terugkoopsentrum moet dit gesorteer word. Verskillende soorte plastiek en papier en karton moet afsonderlik bymekaar gesit word. Ook dít word ’n werkgeleentheid wat vir verskillende mense op verskillende maniere ’n trappie na ’n beter lewe toe word.

’n Vrou uit PEN se Ladies Arise-program wat help om vroue uit sekswerk te laat loskom, het byvoorbeeld in die sorteerwerk ’n eerste ander werk gekry. As iemand wat op straat is, geld nodig het om aansoek te doen vir ’n identiteitsdokument, kan hy by die sorteersentrum kom stukwerk doen, sê ds Fouché de Wet, predikant van die NG gemeente Pretoria-Oos wat ook by Volition betrokke is.

Maar omdat PEN die trolliestoters so goed moontlik wil betaal vir dit wat hulle inbring, moes daar ’n ander manier gevind word om die oorhoofse koste te finansier. Daarvoor druk PEN op gemeentes se knoppies. Fouché vertel daar is 25 gemeentes in Pretoria wie se lidmate hulle herwinbare afval kerk toe bring waar Volition dit dan gaan haal. Die geld wat hulle uit die verkoop van hierdie afval verdien, dra nou reeds 60% van Volition se koste.

LEES OOK: ’n Plek om te leer moedhou

Nou soek PEN na meer Pretoriase gemeentes om betrokke te raak by die herwinning. Daardeur wil hulle die 60% van die oorhoofse koste wat Volition self verdien, opskuif. Die mikpunt is dat die herwinningsdiens uiteindelik vir homself betaal.

Vir die gemeentes is daar voordele daarin om te begin herwin. In die eerste plek is dit ’n manier om ekoteologie op ’n praktiese manier deel van die gemeentelewe te maak. Dit gee vir lidmate die geleentheid om ’n bietjie weg te kom van die verbruikerskultuur, en om om te gee en te sorg vir die aarde wat God as blyplek vir mense, diere en plante gemaak het.

“Daar is sulke mooi goed in die ekoteologie,” sê Marinda, en voeg by: “’n Christen wat nie herwin nie, mis regtig ’n punt.”

Fouché vertel dat daar gemeentes is wie se herwinningstasies nie net hulle eie lidmate bedien nie, maar waar dit ’n punt geword het waar die hele gemeenskap hulle herwinbare afval kan kom stort. Dit word dus ’n manier waarop die gemeente na die gemeenskap toe kan uitreik. Dit is nog ’n voordeel wat gemeentes in die praktyk uit hulle deelname aan die herwinningsprojek verdien.

Gemeentes wat by dié herwinning wil inskakel, word gehelp om dit te doen. Hulle kan gehelp word om ’n stel netjiese kaste te bekom wat op die kerkterrein geplaas kan word waar mense hulle herwinbare afval kan kom ingooi – afsonderlike kaste vir byvoorbeeld papier, aluminium en plastiek. Op dié manier kan hulle ’n netjiese herwinningstasie oprig.

Die maak van die herwinningskaste is ook ’n werkskeppingsprojek waardeur armes gehelp word, sê Fouché.

LEES OOK: Uit die hope rommel groei daar hoop

Dit help as lidmate daardie basiese sortering van hulle afval doen, sê Fouché, maar dit is nie ’n voorwaarde nie. Dit is belangriker dat mense hulle afval bring as dat dit gesorteer is.

Daar is planne dat Volition deel word van ’n groter projek om mense te bemagtig. Fouché vertel dat mense in die woonstelle van Sunnyside daarna smag om hulle vingers in die grond te kry, om tuin te maak, om self hulle groente te kweek. Dit het hulle al meermale agtergekom.

Nou is die plan om mense te leer om met ’n houtpalet wat as raamwerk dien en met oopgesnyde plastiekbottels wat deur Volition herwin word, klein groentetuintjies te maak wat in ’n woonstel of op ’n stoep versorg kan word. Deur mense te help om op dié manier hulle eie groente te kweek, kan hulle armoede verlig en hulle waardigheid verhoog word. Boonop kan dit hulle help om gesonder te eet.

Maar om dit alles te doen, het Volition die deelname van meer gemeentes nodig. Gemeentes wat besorg genoeg is oor die aarde om hulle herwinbare rommel kerk toe te bring, gemeentes wat PEN wil ondersteun in hulle groot stryd teen armoede, gemeentes wat verstaan dat arm mense nie weggooigoed is nie en dat dat weggooigoed dikwels ook nie weggooigoed is nie.

• Gemeentes wat betrokke wil raak of wat bloot meer wil weet, kan met ds Fouché de Wet skakel by fouche@ooskerk.org.za of 073 234 0156.