Suid-Afrika was bevoorreg om as gasheer op te tree vir die internasionale ReDi (International Society for the Research and Study of Diaconia and Christian Social Practice)-konferensie wat vir die heel eerste keer in die globale Suide gehou is. Hannes Knoetze vertel meer. 

Die eerste ReDi-konferensie buite Europa was ’n groot inspirasie en het “nuwe / ander” perspektiewe tot die gesprek gevoeg. Prof Naas Swart van UWK is ook as die nuwe voorsitter van ReDi verkies. Dankie, ReDi, dat julle die dapper stap geneem het om buite Europa te tree en op eie bodem met Afrika te skakel.

Die 2025 ReDi-konferensie is van 1 – 4 April 2025 in Wellington, Suid-Afrika gehou, met die tema “Diakonia and Christian Social Practice: Challenging Contexts and Emerging Trends”. Meer as 90 mense het vir die konferensie geregistreer en ongeveer 20 lande was verteenwoordig. Altesaam 45 referate is in drie parallelle bane aangebied asook drie hoofaanbiedings. Hierdie hoofaanbiedings het gefokus op diakonie in die inheemse kerk, profetiese diakonie, en gesellige volhoubare ontwikkeling, wat die inklusiwiteit en diversiteit van die konferensie beklemtoon.

Gedurende die aande het deelnemers ontspan en Suid-Afrikaanse gasvryheid ervaar deur ’n wynkelder te besoek vir wynproe en ’n heerlike konferensie-ete te geniet. Boonop was daar een middag uitstappies na verskeie diakonale projekte rondom Wellington.

Watter teologie gebruik ons?

Die uitnodiging vir voordragte het in ag geneem dat “diakonaat” dalk nie die mees algemene konsep is wat in sekere kontekste gebruik word nie en dat die begrip “Christelike sosiale praktyk” beter verstaan word. Die praktyke van Christelike maatskaplike sorg, welsyn en sosiale ontwikkeling wat in daardie kontekste algemeen voorkom, diakonaat meer toepaslik inkorporeer en definieer. Dit het gelei tot twee onderliggende temas wat nie direk by die konferensie aangespreek is nie, maar in baie van die vraag-en-antwoord-sessies na vore gekom het.

Die eerste onderliggende tema wat meer gevind is in aanbiedings wat gebruik gemaak het van die konsep  “diakonaat”, was oor die teologie. Die onderligende vrae was oor: Wat is teologie? Watter teologie gebruik ons? Die teologieë wat bespreek is, was nou verwant aan bevryding en swart teologie en het gefokus op die dekolonisering van die diakonaat-konsep. Een van die hoofsprekers het dit soos volg gestel: “Ek is terdeë bewus daarvan dat my begrip van diakonie deur Eurosentriese logika beïnvloed bly—waaruit ek myself kan bevry, slegs met daadwerklike inspanning.” Uit die konteks buite Europa word dit duidelik dat diakonaat verskillende betekenisse in verskillende kontekste het, aangesien die verskillende kontekste verskillende vrae vra. Dit wil voorkom asof die diakonaat in die meeste Europese kontekste meer ’n beroep as ’n bediening geword het. As sodanig is denominasies steeds aktief betrokke by diakonaat deur opgeleide diakens in verskillende beroepe soos gesondheid, maar nie soseer deur plaaslike gemeentes en gewone lidmate as bediening binne hulle gemeentelike konteks nie.

Wat maak dit Christelik? 

In die globale Suide het ons verskillende konsepte gevind wat in die uitnodiging vir voordragte beskryf word as “Christelike sosiale praktyk”. Van die voordragte het  konsepte soos herstel, gemeenskapsontwikkeling, sending, geregtigheid, ekologie, maatskaplike diens, genesing/gesondheid, sorg, SDG’s (Sustainable Development Goals) en ander gebruik. Sommige van die referate het ook inter-godsdienstige sosiale praktyke en vennootskappe aangespreek.

Dit bring ons by die tweede geïdentifiseerde onderliggende tema: Wat maak Christelike sosiale praktyk Christelik? Ons kan selfs vra of sosiale praktyke Christelik moet wees?

Die konferensie bevestig die indruk dat dit moeilik is om kerke in die globale suide en die globale noorde te vergelyk weens die verskillende kontekste en verskillende wêreldbeskouings. Een deelnemer het die volgende opmerking gemaak:

Ek kan my misgis, maar my indruk is dat daar in groter kerke – ten minste in Europa – ’n sterker verwagting van lidmate is, wat vra: “Wat kan die kerk vir my doen?” In my tuisverband is die dominante vraag egter: “Wat is my rol in die kerk, en wat is my verantwoordelikhede binne die gemeente en teenoor diegene rondom my?” Miskien kan kerke in die Noorde by gemeentes in die Suide leer hoeveel vorme van diens aangebied kan word deur diegene wat as gewone gelowiges beskou kan word. (Direkte vertaling)

Dit gaan oor verhoudings 

Alhoewel hierdie waarneming ’n paar waardevolle insigte dra, is dit ook waar dat die kerke in die Suide by die Noorde kan leer oor professionaliteit in diakonaat en diakonale bedieninge. Die konferensie het opgemerk dat diakonaat en sosiale Christelike praktyk morsig is. Nie alles is duidelik nie. 

Diakonie gaan oor verhoudings, meestal gebroke verhoudings en morsige verhoudings, en wanneer “ons” dien deur diakonaat of Christelike sosiale praktyk, doen ons dit vanuit ons eie gebrokenheid en ons eie morsige plekke. In hierdie verband kan en mag diakonaat en Christelike Sosiale Praktyk slegs gebeur vanaf die kruis van Jesus Christus, waar ons almal gelyke begenadigdes is. ’n Belangrike toekomstige konferensie onderwerp kan wees: Wat is die bron en die teologie agter ons diakonaat en Christelike Maatskaplike Praktyk? – Prof Hannes Knoetze is verbonde aan die Departement Praktiese Teologie en Sendingwetenskap in die Fakulteit Teologie aan die Universiteit van Pretoria.

• Hierdie artikel is ’n mediavrystelling of storie wat aan Kerkbode gestuur is. Dit is geredigeer vir lengte, maar basies gepubliseer soos dit ontvang is.
• Het jy nuus? Kontak ons gerus per Whatsapp by 072 149 1969 of e-pos: kerkbode@tydskrifte.co.za.