Andrie du Toit

19 November 1931 – 21 Julie 2018

Prof Andries Bernardus du Toit (BA, BD, MA, MTh, ThD, DTh hc) is op 19 November 1931 gebore in Boshof in die Wes-Vrystaat, ’n klipgooi van die diamantstad Kimberley. Sy vader is Hermanus Carel du Toit, ’n onderwyser aan die bekende Rooidakskool op Bos­hof, waar die bekende dr SH Pellissier die Volkspelebeweging op Boshof begin het. Sy moeder is Jacoba Aletta Catharina du Toit, wat as onderwyseres saam met haar man onderwys gee aan die Hoërskool Boshof. Hier begin Andrie in 1938 sy skoolloopbaan en in 1941 verhuis sy ouers na Parys aan die Vaalrivier, waar hy sy skoolloopbaan voortsit.

In 1945 word Andrie leerling aan die Hoërskool Parys, waar hy in 1948 sy skoolloopbaan voltooi en tydens die matriekeksamen is Andrie een van die toppresteerders in die Oranje-Vrystaat. In sy skooljare is hy ’n voorbeeld in woord en daad en neem aktief deel aan die CSV op Parys, waar leerlinge geestelike gevoed word. ’n Ander groot belangstelling is studie, tennis en atletiek. Hy voel geroepe om predikant te word en vertrek in 1949 na Pretoria waar hy student word aan die Universiteit van Pretoria.

In 1951 verwerf hy die BA-graad met onderskeiding in drie hoofvakke, Grieks, Hebreeus en Afrikaans. Hy is inwoner van Sonoptehuis, die koshuis wat aan die NG Kerk behoort, en in 1955 was hy die primarius van die bekende koshuis by Tukkies. In dié tyd is hy ook voorsitter van die CSV se universiteits­tak. Hy is vanaf 1956 tot 1960 lid van die uitvoerende komitee van die World Student Christian Federation. Aan die Fakulteit Teologie (Afd B) ontvang hy in 1954 die BD-graad met lof. Hy blink akademies uit en toon groot belofte. Die titel van sy BD-skripsie was: “Karl Barth se leer van die prediking”.

Hy verwerf die Uniebeurs en die HB Webb-toekenning vir oorsese studie en vertrek in 1956 na die Universiteit van Basel in Switserland waar hy onder leiding van prof Oscar Cullmann sy doktorale studie in 1959 cum laude voltooi. Wat dit merkwaardig maak is dat die Suid-Afrikaanse seun uit Pretoria dit in Duits doen, met die proefskrif getiteld: “Der Aspekt der Freude im urchristlichen Abendmahl”.

Hy keer terug na Suid-Afrika en word aan die einde van 1959 as proponent gelegitimeer en tree op die voorgrond as een van die leidende Nuwe-Testamentici van die jonger garde, wat onder meer deur die NG Kerk in Transvaal gebruik word by Bybelvertaling en die Teologiese Fakulteit se eksamenkommissie. Hy en prof Evert Groenewald en ander leidende figure is in die tyd betrokke by die stigting van die Nuwe-Testamentiese Werkgemeenskap van Suid-Afrika. Intussen behaal hy die meestersgraad in Grieks met lof aan die Universiteit van Pretoria. Hy was baie jare lank die algemene sekretaris van die NTWSA en redakteur van die vaktydskrif Neotestamentica.

Op 18 Julie 1959 trou hy met mej Lydia van der Watt, ’n lewensmaat met wie hy intens gelukkig getroud is tot die einde. Hulle is die dankbare ouers van vyf kinders: Madelein, Karien, Herman, George en ’n naamgenoot Andries Bernhardus du Toit.

Dr Andrie du Toit word in 1959 beroep as leraar van die NG Gemeente Springs, waar hy die voorreg het om die Here se lewende Woord aan mense te bedien. Hier werk hy tot hy in 1964 ’n beroep na die NG Gemeente Riviera in Pretoria aanvaar, waar hy vier jaar lank herder en leraar is. Op 4 Februarie 1968 word hy leraar van die NG Gemeente Universiteitsoord in Pretoria, ’n studentegemeente waar hy met intense oorgawe bedien. Hy leef na aan die studente en akademiese wêreld, wat aan hierdie groot gees die geleentheid gee om op breë akkers te kan saai.

Na ’n kort dienstyd word hy op 2 Februarie 1971 professor in Nuwe Testament aan die Teologiese Fakulteit (Afd B) aan Tukkies in die Jakaranda­stad. Hy is die opvolger van prof HDA du Toit, ’n geliefde hoogleraar wat sy emeritaat aanvaar. Hier speel prof Andrie du Toit ’n unieke rol oor baie dekades en onder sy leiding ontvang 21 studente hulle doktorsgrade. Baie van hierdie promovendi staan vandag in akademiese poste in Suid-Afrika en oorsee. Dit het prof Andrie altyd met dankbaarheid vervul dat teoloë wat hulle eerste treë in die wêreld van die Nuwe Testament onder hom gegee het, later leerstoele in die vakgebied oor die wêreld heen beklee het. Hy het wyd gepubliseer in sy vakgebied en was veral as Pauluskenner bekend. Met sy sestigste verjaarsdag in 1991 het kollegas en voormalige doktorale studente hom gehuldig met ’n bundel getitel: “Teologie in konteks”.

Na alle waarskynlikheid is prof Andrie se groot nalatenskap tot die Nuwe-Testamentiese vakgebied in Suid-Afrika die reeks van ses handboeke, Handleiding by die Nuwe Testament, wat verskyn het onder sy redakteurskap. Ds Lambert Jacobs herinner in Kerkbode die NG Kerk daaraan dat ’n hele geslag predikante hulle eksegetiese tande op hierdie boeke geslyp het. Prof AB du Toit word in 1998 deur die Universiteit van Pretoria, waar hy as student, studenteleraar, professor en dekaan diens gedoen het, vereer met ’n eredoktorsgraad. In dieselfde jaar ontvang hy ook die Totiusprys van die Suid-Afrikaanse Akademie vir Wetenskap en Kuns vir sy besondere bydrae op die gebied van Bybelvertaling en -uitleg. Hy het in 1992 ook die Pieter van Drimmelen- en die Deo Gloria-medalje ontvang uit diepe erkenning vir sy groot werk.

Prof Andrie du Toit het op kerklike terrein menigmaal die minderheidstem verteenwoordig, wanneer dit oor sake soos die regverdiging van apartheid uit die Skrif en kerkeenheid gehandel het. Die basisdokument waarop die gesprek oor die verstaan van die Bybel in die NG Kerk tans gevoer word, is juis ’n verslag oor Skrifverstaan wat deur hierdie geëerde professor en kerkman vir die Algemene Sinode opgestel is.

Prof Andrie du Toit sterf in die vroeë oggendure van 21 Julie 2018 in sy huis in Pretoria aan melanoomkanker. Hiermee verloor die NG Kerk in Suid-Afrika “die doyen van die moderne Suid-Afrikaanse Nuwe-Testamentiese wetenskap”. Hy word beskryf as ’n “Christen-gentleman”. Prof Nelus Niemandt, oud-moderator van die Algemene Sinode en self ’n oudstudent, getuig dat die NG Kerk met dankbaarheid sy nagedagtenis eer en wys op die enorme invloed wat hy oor baie dekades op teologiese studente en predikante gehad het. Prof Andries van Aarde skryf: “Sy afsterwe is hartseer. Hy was ’n merkwaardige professor. Sag, ’n mentor en vaderfiguur. En ’n besondere voorbeeld teen onreg.” Op Vrydag 27 Julie 2018 vind die begrafnisdiens van prof Andrie du Toit plaas in die NG Gemeente Valleisig in Faerie Glen te Pretoria. – Dr Gerdrie van der Merwe VDM met dr Willem Nicol as prediker.

Hierdie artikel het oorspronklik in die Jaarboek van die NG Kerke 2019 verskyn.