Oudste Bybeldagboek ’n intieme ontmoeting met die Here, vertel skrywer

Uit die Beek is die oudste Afrikaanse Bybeldagboek. Geslagte op geslagte Afrikaanse mense onthou en ken die jaarlikse Bybelleesgids.

Onlangs op die sonnige Vrydagoggend van 23 Augustus is die 100ste uitgawe gesellig gevier by die Jubileumsaal van die Andrew Murray Sentrum vir Spiritualiteit op Wellington.

Vir vele gaste was hierdie ook ’n kans om van die Uit die Beek-skrywers te ontmoet soos dr Barend Vos, die bekende predikant en skrywer wat sedert 2017 met hierdie taak besig was.

Só het dié Bybeldagboek begin

Hy is een van ’n reeks predikante wat tel as skrywers van hierdie Bybeldagboek. Sy voorganger was ds Attie van Wijk (Uit die Beek 2008-2017) wat weer die kleinseun is van die oorspronklike Uit die Beek-skrywer, ds Attie van Wijk senior.

Van Wijk het die oggend vertel sy oupa het van 1903 tot 1924 ’n almanak opgestel met dagstukkies, ’n tradisie wat in 1880 begin is deur dr Andrew Murray van Wellington. Die doel was om mense aan te moedig om die hele Bybel te lees. In 1924 het Van Wijk voorgestel dat ’n stukkie verklarende teks bykom. Sy Overdenkingen I en II verskyn in 1925 en 1926. In 1927 het hy die naam verander na Uit de Beek (uit die Nederlandse vertaling van Ps 110:7: “Hij zal op den weg uit de beek drinken”). Vanaf 1929 word dit Uit die Beek.

Van Wijk het Vrydag vertel sy oupa het vir meer as 40 jaar hiermee volgehou tot kort voor sy dood. Toe sy hande te veel begin bewe om te skryf het hy met twee hande geklem om ’n houtpen die teks op ’n tikmasjien uitgetik. Na sy dood het eers sy seun (ds Attie se pa, ds Hannes van Wijk) en toe dié se broer (ook Attie) die taak oorgeneem om lesers in vyfjaarsiklusse deur die hele Bybel te neem. ’n Tradisie wat vandag nog voortgaan.

Spanning met ‘dagboekkultuur’

Ander skrywers wat deur die jare hierdie reusetaak hanteer het, was prof AH van Zyl en dr Annes Nel. Anders as toe is daar vandag ’n horde dagstukkieboeke. Nog ’n Uit die Beek-skrywer, e-kerk se prof Stephan Joubert het vertel dit maak ’n mens ook bekommerd dat die “dagboekkultuur” van net ’n uitgesoekte versie met ’n stukkie teks by mense vervreem het van ernstige lees van die Bybel. Op sy vraag hoe hy dié spanning hanteer het, het Vos gesê sy ervaring by Uit die Beek is nie dit nie. “Ons lesende kerkmense is nie meer versiemense nie. Hulle wil die hele boodskap hoor van die hele Bybel. Boots and all. Warts and all,” sê hy.

Vos het vertel dit was asof Uit die Beek nuwe lewe gekry het toe hulle in 2021 terugkeer het na hierdie Bybelleesgids se tradisie om mense in vierjaarsiklusse deur die hele Bybel te neem. Dit was na ’n eksperiment om ietsie nuuts te doen met ’n ander Bybelleesrooster.

Dit maak hom bly.

Skryf van Bybeldagboek is moeilik

Maar die skryf van hierdie verklarende dagstukkies was nie maklik nie, het Vos gesê. Hy het dit so verduidelik: “… ja, jy wil hulle laat dink en jy wil hulle laat wonder en jy wil hulle laat vrede vind en jy wil hulle laat bevestiging kry. Jy wil hulle laat verwonderd wees oor die God wat goed en groot is en tog in soveel fyn besonderhede na ons kyk, maar jy wil hulle nie vervreem van die Bybel en hulle omgang met die Here nie”.

Dit was ’n moeilike balans om te vind.

Vos groet met die eeufeesuitgawe van 2025 en gee die skryfbaton oor aan Joubert wat al ’n vorige siklus van 2004-2007 hanteer het. Hy het hom sterkte hiermee toegewens en ook hierdie stukkie insig gedeel: “Ek het agtergekom meer as met enige ander boek wat ek al ooit probeer skryf het dat as jy met hierdie ding besig is, hierdie boek wat op mense se bedkassies lê en waar ’n man en sy vrou dit vir mekaar voorlees … dit is ’n intieme deel van hulle omgang met die Here.

“En daarom moet jy verskriklik versigtig wees … jy werk hier met mense se sagte binneste.”

• Bestel Uit die Beek 2025 hier.